Dit is het verhaal van Asjabi. Een wolfsgrauwe
Duitse Herder, reu, kruising van een Duitse Herder teef en
(vermoedelijk) een Tsjechische of Saarlose Wolf. Asjabi is
gediagnosticeerd met Degeneratieve Myelopathie (DM).
Op deze pagina probeer ik het proces dat Asjabi en zijn baasjes (mijn
vrouw en ik) doormaken bij te houden en zal ik verslag doen van alles
wat wij proberen om het ziektebeeld zo veel als mogelijk te vertragen.
Helaas heeft Asjabi het oneerlijke gevecht tegen de DM verloren op 7
juni 2013. Hij zal altijd een speciale plek in ons hart behouden.
1) Wat is DM?
Bij onze eerste zoektocht op het internet zagen we veel vragen van
andere hondenbezitters over DM. Vooral de vraag "Wat is DM?" wordt
online veelvuldig gesteld. De onderstaande (cursief gemarkeerde)
tekst is op 19 april 2012 gekopieerd van
Wikipedia.
Degeneratieve Myelopathie (DM) is een fatale
progressieve neurologische aandoening van het ruggenmerg bij honden,
mogelijk vergelijkbaar met Amyotrofe laterale sclerose (ALS, Lou
Gehrig's disease) of multiple sclerose (MS) bij mensen, daarover
bestaat verschil van mening. Dr. Clemmons van de University of Florida
houdt het op MS, Dr. Coates van de University of Missouri denkt aan
ALS. De mening van de meerderheid van de onderzoekers neigt naar ALS.
De door Missouri ontwikkelde DNA-test is gebaseerd op een mutatie in
het superoxide dismutase 1 enzym in het SOD1 gen. Mogelijk zijn er meer
ras-afhankelijke soorten DM, hetgeen verder onderzoek wettigt. De
onderzoekers zijn tot deze conclusie gekomen nadat 2 als drager en 1
als vrij geteste honden alsnog DM ontwikkelden.
De ziekte heeft een verraderlijk begin en vangt meestal aan tussen de
leeftijd van 6 en 14 jaar. Vanaf de eerste tekenen tot het einde
verloopt meestal 6 tot 18 maanden.
Op 15 juli 2008 is het gen, verantwoordelijk voor DM, gevonden in 43
hondenrassen. De ziekte wordt vooral geconstateerd bij de Duitse
Herdershond en de Welsh corgi Pembroke. Andere rassen gevoelig voor DM
zijn: Boxer, Pronkrug (Rhodesian ridgeback) en de Franse bulldog. Een
test is nu beschikbaar door middel van een zogenaamde “swap”.1
Eerder al was het gen verantwoordelijk voor deze ziekte bij de Duitse
Herdershond geïdentificeerd en een test voor Degeneratieve myelopathie
voor deze honden ontwikkeld maar dan met vers bloed, wat het testen
moeilijker maakte. Inmiddels is deze test niet meer beschikbaar door
gebrek aan fondsen. De SOD1 test is wel beschikbaar, ook in Europa.
Symptomen
Degeneratieve Myelopathie begint met zwakte en coördinatieverlies in de
achterste ledematen. Eerst een poot en later de andere poot. De hond
gaat slepen en waggelen met de achterpoten en struikelen. De nagels
slijten en beschadiging van de poot kunnen volgen, waarna mogelijk
infecties kunnen optreden. Later, als de verlamming verergert, valt de
hond om, vooral op een gladde ondergrond. Lopen wordt steeds
moeilijker. Een hond in goede conditie kan echter nog wel rennen
(zolang de tweede poot nog bruikbaar is). Incontinentie betekent
meestal dat het einde nabij is. Uiteindelijk worden de vitale organen
aangetast. Het verloop van de ziekte is afhankelijk van de fysieke
conditie en omgevingsfactoren. De hond wordt meestal stressgevoelig.
Oorzaak
In het ruggenmerg lopen de zenuwbanen welke de spieren aansturen. Deze
zenuwen liggen in bundels gegroepeerd in de zogenoemde "witte stof".
Deze witte stof wordt aangetast, de isolatie (myeline) van de zenuwen
verdwijnt en de zenuwen sterven af, waardoor de aansturing van de
spieren steeds minder wordt. Dit wordt veroorzaakt door een mutatie in
een gen en het al dan niet aanwezig zijn van een bepaald allel. Bij de
Duitse herder allel 1101*J, bij de Welsh corgi Pembroke is een ander
allel verantwoordelijk.
Diagnose
De diagnose gebeurt door middel van eliminatie. Er kunnen meerdere
oorzaken zijn voor de uiterlijke kentekenen van DM, zoals onder andere
hernia, spondylose, tumor, cyste, infecties of hartaanval. Er kan een
EMG, CT-scan en/of MRI-scan worden gemaakt. Geeft dit geen resultaat,
dan wordt de diagnose DM gesteld. De definitieve diagnose is slechts
mogelijk door middel van een autopsie.
Behandeling
Een bestaat geen behandeling welke DM tot staan brengt. Echter, soms is
het mogelijk de ziekte te vertragen. De verschillende behandelingen
welke op het Internet worden aanbevolen zijn zonder wetenschappelijk
gemeten resultaat. Training bevordert de spieropbouw van de nog
bruikbare spieren, waardoor de hond langer mobiel blijft. Aanbevolen is
training, bijvoorbeeld wandelen (niet slenteren) en zwemmen.
Waarschuwing: vermijdt stress, het kan het verloop van deze ziekte
versnellen. Zelfs kleine chirurgische ingrepen kunnen van invloed zijn.2
Mogelijk medicijn is het geven van Aminocaproic zuur (EACA) in
combinatie met het anti-oxidant N-Acetylcysteine (NAC). Een
dierenkliniek meldt dat dit bij 15 tot 20 procent van de honden
resultaat heeft.2 EACA is alleen in de VS te
bestellen, in Nederland kan het worden gemaakt door een apotheker. Een
vitamine B-complex kan positief werken al dan niet in combinatie met
EACA en NAC. Ook hier zijn veel aanbevelingen te vinden op het
Internet, maar ook hier met onbewezen resultaat.
2) Het begin
Wij kopen Asjabi als pup bij de stichting 'Poor Animal' in Prinsenbeek.
In Frankrijk is hij samen met drie andere pups en zijn moeder op straat
gevonden en in een asiel beland. Vrij snel daarna zijn het nestje van
vier pups en de moeder naar Nederland gehaald waar wij Asjabi als
laatste pup kopen op 24 januari 2005. Wij weten van medewerkers van de
stichting dat de moeder de volgende dag naar nieuwe baasjes in Sneek
gaat.
We willen het nieuwe gezinslid een buitenlandse naam geven maar omdat
we nog geen naam hebben weten te bedenken (we horen pas één dag van te
voren dat er nog een pup uit het nestje van vier beschikbaar is), stelt
een medewerkster van de stichting de naam 'Aghis-Habi' (Asjabi) voor,
wat zoveel betekent als 'Grote Krijger' in het Berber. We vinden deze
naam zo uniek dat we besluiten de pup deze naam te geven. Overigens
gebruiken we de fonetische schrijfwijze als de 'officiële spelling' van
zijn naam. Omdat het niet duidelijk is hoe oud Asjabi precies is,
hebben we zijn leeftijd ingeschat op 6,5 week, waardoor als
geboortedatum 10 december 2004 in zijn paspoort wordt opgenomen.
Omdat mijn vrouw vanwege een medische behandeling tot september 2005
niet kan werken, neemt zij het grootste deel van de opvoeding op zich.
Asjabi blijkt een ondernemend hondje te zijn. Zo zit meneer vier dagen
nadat hij bij ons in het gezin is gekomen al bovenaan de open
wenteltrap. Het gevolg is dat ik de volgende ochtend tussen andere
trotse papa's bij de Prenatal sta om een traphekje te kopen.
Tegenover onze Mechelse herder Djiep (een teef van toen 7 jaar oud en
een hele stabiele hond) ontwikkelt Asjabi zich uiteindelijk als een
roedelleider. Andere honden bij ons in de buurt krijgen vaak de wind
van voren, maar er zijn ook verschillende honden waar Asjabi graag mee
omgaat. Misschien is het toeval, maar het zijn allemaal Retrievers of
Labradors. Asjabi is vooral gecharmeerd van twee Golden Retriever
teefjes (door ons 'de meisjes' genaamd) die ongeveer even oud zijn als
Asjabi.
3)
Afgescheurde kruisband
Medio 2010 wordt bij Asjabi een afgescheurde kruisband geconstateerd in
de rechterknie. Op advies van onze dierenarts maken we een afspraak bij
de Wagenrenk in Wageningen waar Asjabi geopereerd wordt door Drs.
Govers. De kruisband is hersteld volgens de zogenaamde 'klassieke
methode'.
In de winter van 2010 - 2011 kan Asjabi al weer behoorlijk goed lopen.
Wel valt het ons op dat hij met zijn rechter achterpoot een veel langer
spoor door de sneeuw trekt dan met zijn andere poten. Wij hebben dat
altijd afgedaan als een gevolg van de operatie aan zijn kruisband,
waarbij de nieuwe kruisband een iets andere 'spanning' of 'lengte'
heeft dan de afgescheurde kruisband. Omdat Asjabi er geen last van leek
te hebben, hebben we hier niets mee gedaan.
In het voorjaar van 2011 wordt bij onze Mechelse herder Djiep botkanker
geconstateerd. Djiep kon lange wandelingen al niet meer volhouden, dus
werd er eerst een klein blokje gelopen met beide honden, waarna Djiep
thuis werd gebracht zodat we met Asjabi een echte wandeling konden
maken.
4) De
eerste aanwijzingen
Zo rond het begin van de zomer van 2011 valt het ons op dat Asjabi zijn
rechter achterpoot bij het optrekken niet recht naar voren beweegt,
maar dat hij zijn poot heel licht naar buiten zwaait. Ook dit schrijven
we toe aan de operatie aan zijn kruisband. Achteraf gezien denken wij
dat dit de eerste tekenen van DM zijn geweest. Eind maart 2012 maak ik
onderstaande video waarop het zwaaien duidelijk te zien is:
Maart 2012: Asjabi's rechter achterpoot zwaait merkbaar naar buiten
Om Djiep verder lijden te besparen, moeten we haar
helaas in laten slapen op 3 juni 2011. Asjabi lijkt nog het beste met
het verlies om te kunnen gaan. Omdat Asjabi in zomer van 2011 zo af en
toe door zijn rechter achterpoot zakt of hinkt, laten we in september
foto's laten maken bij onze dierenarts omdat wij vermoedden dat er weer
een probleem is met zijn kruisband. Op de foto is echter niets te zien.
De dierenarts doet vervolgens het 'trucje' om DM aan te tonen. De poot
wordt naar achteren getrokken. Links corrigeert Asjabi meteen, rechts
duurt dit wat langer. De dierenarts heeft het over het 'afsterven van
zenuwuiteinden', maar we kunnen nog niet bevroeden wat dit betekent.
We gaan het internet op voor meer informatie en het eerste verhaal wat
we lezen is het verhaal
van de Duitse herder Tanja die DM had. Een hartverscheurend verhaal.
Wat staat Asjabi en ons te wachten?
5) Een beetje
hoop
Omdat de mogelijkheid bestaat dat het afsterven van de zenuwuiteinden
veroorzaakt is door de operatie aan de kruisband (een beschadiging of
beknelling) verwijst de dierenarts ons door naar 'de Wagenrenk' waar
Asjabi in 2010 ook aan zijn kruisband geopereerd is. Op 22 december
hebben we een afspraak met Dr. Mandigers. Vanwege persoonlijke
omstandigheden blijkt Dr. Mandigers echter niet beschikbaar te zijn,
maar we worden geholpen door Dr. Bergknut. Hij doet verschillende
oefeningen met Asjabi en vermoedt een hernia in de onderrug die de
zenuwen afknelt. Een MRI moet uitsluitsel bieden, maar als het
inderdaad een hernia is, is er een goede kans dat een operatie het
afsterven van de zenuwen kan stoppen. Asjabi krijgt Rymadil 100 mg
voorgeschreven tegen de pijn. Omdat wij het idee hebben dat de Rymadil
onvoldoende werkt zijn we in overleg met onze dierenarts begin januari
overgestapt op Previcox 227 mg.
6) MRI
Op 10 januari 2012 gaan wij naar de faculteit Diergeneeskunde in
Utrecht voor een MRI. We werden welkom geheten door Dr. Bergknut en ook
Dr. Mandigers kijkt nog even naar Asjabi. Hij geeft echter zonder een
feitelijk onderzoek al voor de MRI aan dat hij de mening van Dr.
Bergknut over een hernia bij Asjabi niet deelt. Bij Asjabi wordt eerst
bloed afgenomen voor een DM-test en daarna wordt Asjabi onder narcose
gebracht voor de MRI.
Bij de bespreking van de MRI geeft Dr. Bergknut aan dat er inderdaad
een hernia is geconstateerd, maar dat de hernia niet in het stadium
verkeert dat deze alléén verantwoordelijk kan zijn voor de klachten die
Asjabi heeft. Op de MRI is verder duidelijk te zien dat de (spier van
de) rechter achterpoot een stuk kleiner is dan de (spier van de) linker
achterpoot. Op advies van Dr. Bergknut maken we een nieuwe afspraak met
een orthopeed van de faculteit, Dr. Meij.
7) Uitslag
bloedonderzoek
Op 25 januari 2012 ontvangen we de uitslag van het laboratorium.
Volgens de bijlage bij de uitslag volgt er uit de test één van de drie
volgende uitslagen:
Normaal:
Het dier is vrij en heeft 2 gezonde
allellen.
Drager:
Het dier is drager en heeft een gezond allel
en een defecte allel. Met voortplanting betekent dat het mutante
(defecte) allel naar de helft van de nakomelingen wordt doorgegeven. In
de regel krijgt het dier zelf geen symptomen van de ziekte DM.
Lijder:
Het dier heeft 2 defecte allellen. De
mutatie wordt doorgegeven aan alle nakomelingen en ze krijgen zelf de
symptomen die horen bij de ziekte.
De uitslag blijkt de slechtst mogelijke te zijn:
Asjabi is getest als lijder aan DM.
8)
Gesprek met orthopeed
Op 27 januari 2012 hebben we een uitgebreid gesprek met Dr. Meij. Zijn
advies is om de hernia niet te opereren. Met pijnstillers kan de pijn
bij Asjabi prima bestreden worden. Daarnaast zullen de operatie en de
revalidatie meer slecht dan goed doen, terwijl in dit stadium Asjabi
juist voldoende moet bewegen. Zijn spiermassa moet blijvend geprikkeld
worden, dus voldoende beweging maar niet grensoverschrijdend. Asjabi
mag gerust rennen, maar we mogen dit niet uitlokken door met stokken of
ballen te gooien. Ook 'bunnyhuppen' waardoor Asjabi's (dan nog) gezonde
poot meer kracht moet zetten en daardoor overbelast kan raken, moet
voorkomen worden. Omdat we Asjabi na het overlijden van Djiep extra
verwend hebben, weegt hij ondertussen 48 kg. Dr. Meij adviseert ons om
Asjabi af te laten vallen, omdat zijn overgewicht extra belastend voor
hem is.
Dr. Meij vertelt ons dat DM niet te genezen was, maar dat het proces
wel vertraagd kan worden door middel van de juiste therapie en
beweging. Overigens kan Dr. Meij zich goed verplaatsen in onze
situatie. Ook hij had een wolfsgrauwe herder in zijn gezin die op
7-jarige leeftijd gediagnosticeerd werd met DM. Zijn hond is
uiteindelijk 10 jaar geworden, maar had in de laatste fase wel de hulp
van een rolstoel nodig.
9)
Hydrotherapie
Op 1 februari 2012 starten we met hydrotherapie in Mierlo bij 'Dier en Dokter'.
Na een intake met de dierenarts wordt besloten om Asjabi naast de
hydrotherapie eenmaal per maand een spierversterkende injectie
('Anabolin') te geven. Vervolgens mag Asjabi voor eerste sessie van 20
minuten in de 'waterbak' op de lopende band. Hij vindt het wel een
beetje eng, maar de stukjes Frolic maken veel goed. Vanaf half maart
krijgt Asjabi drie sessies hydrotherapie per week van elk 40 / 45
minuten. Deze tijdsduur moeten we eind maart afbouwen naar 20 / 25
minuten.
In overleg met de dierenarts van 'Dier en Dokter'
besluiten we eind juni 2012 te stoppen met de hydrotherapie. Asjabi's
'slechte' rechter achterpoot blijft regelmatig achter zijn 'goede'
linkerpoot hangen, waardoor hij zijn rechter achterpoot onvoldoende kan
trainen. We gaan wel door met de maandelijkse injectie met Anabolin,
maar die wordt vanaf nu door onze 'eigen' dierenarts gegeven. Omdat we
sinds ons laatste bezoek aan 'Utrecht' opletten met de hoeveelheid
voeding en tussendoortjes weegt Asjabi op het einde van de
hydrotherapie 42,5 kg. Hij is sinds eind januari 2012 dus 5,5 kg
afgevallen en het misstaat hem absoluut niet!
10)
Aanpassingen en hulpmiddelen
Omdat de DM er voor zorgt dat Asjabi steeds minder controle heeft over
zijn (met name) rechter achterpoot, hebben we in de loop der tijd
verschillende aanpassingen in huis moeten doen. Daarnaast hebben we een
aantal hulpmiddelen aangeschaft.
11) Trap
Asjabi heeft regelmatig trap gelopen (hij slaap altijd bij ons op of
naast het bed) en de DM en de hernia houden hem ook nu niet tegen. Dr.
Meij vertelt ons op 27 januari 2012 dat één keer per dag de trap op en
af geen probleem is. We plaatsen het traphekje en met tapijt, MDF en
heel veel tie-wraps maken we van onze open wenteltrap een
hondvriendelijke gesloten wenteltrap. Om de trap af te lopen doen we
Asjabi in een tuigje met een lus op de rug, zodat we heb in bedwang
kunnen houden. Overigens gaat Asjabi eind januari 2013 nog steeds mee
naar boven als we naar bed gaan. Wij pakken hem aan de achterzijde van
het bovenbeen (zodat hij in onze handen 'zit') en ondersteunen zijn
achterhand terwijl hij met zijn voorhand de trap oploopt.
12)
Schoentjes
Op 25 februari 2012 blijkt dat Asjabi’s nagels van zijn rechter
achterpoot zover afgesleten zijn dat één nagel begint te bloeden. Het
bloeden stopt vrij snel nadat we de poot afgespoeld hebben en we
besluiten schoentjes voor Asjabi te kopen. Het eerste exemplaar is een
soort slofje van het merk 'Europet Bernina' dat we kopen bij de
Boerenbond. Simpel,maar het blijkt prima te werken. Asjabi lijkt weinig
last te hebben van het schoentje en doet ook geen enkele poging om het
schoentje uit te trekken. Hij hoeft zijn schoentjes alleen te dragen
als we gaan wandelen en hij kan in het begin zelfs weer stukjes rennen.
Deze schoentjes blijven we gebruiken totdat Asjabi begin april 2013
geen loopreflex meer in zijn achterhand heeft en we zijn achterpoten
met riempjes aan de rolstoel opbinden.
Europet Bernina hondenschoentjes
Via een plaatselijke dierenwinkel kunnen wij ook
nog een paar Neopaw Summer hondenschoentjes kopen die hij nog had
liggen. De maat is goed en ze zien er superstoer uit! De schoentjes
blijven beter zitten, maar het is wel meer werk om ze aan te trekken.
13) Biko
Physio Brace
Via de dierenarts in Mierlo krijgen we een artikel over de 'Biko Physio Brace'.
De Biko Physio Brace is ook bekend onder de naam 'Biko Hundeexpander'.
Wij informeren bij Dr. Bergknut of hij dit hulpmiddel kent. Hij geeft
aan het niet te kennen en zegt dat er veel hulpmiddelen voor honden met
DM verkrijgbaar zijn. Sommige werken, sommige werken niet. Het is
gewoon een kwestie van proberen.
Maart 2012: Asjabi wordt steeds meer instabiel
We bestellen de Biko Physio
Brace, mede door de filmpjes op de site van Biko waarop getoond wordt
hoe honden met en zonder Biko Physio Brace lopen. De eerste ervaringen
lijken zeer goed te zijn. Asjabi staat stabieler, kan weer korte
draaien maken en zijn rechterpoot zwaait veel minder naar buiten.
Video van de website van Biko waarin het effect
van de Biko Physio Brace wordt getoond
Asjabi met de Biko Physio Brace
Voor geïnteresseerde hondenbezitters: Het lijkt
erop dat de prijs voor particulieren is vastgesteld door de fabrikant.
Zowel in Oostenrijk als in Nederland zijn de prijzen namelijk gelijk (€
144,- voor de Biko Physio Brace; prijspeil 2012). De Biko Physio Brace
bestaat overigens uit 2 sets van 2 elastieken, 2 sets van 3
afstelbandjes in verschillende lengtes en 2 riempjes om de elastieken
met de voet te verbinden. Een vergelijkbaar 'harnas' zoals Asjabi op
bovenstaande foto draagt is nodig bij het gebruik van de Biko Physio
Brace, maar dient apart aangeschaft te worden.
14)
Rolstoel
Begin juni 2012 is Asjabi's conditie zodanig verslechterd, dat de Biko
Physio Brace onvoldoende ondersteuning biedt en we besluiten ons te
oriënteren op een rolstoel. Tijdens onze zoektocht op internet stuiten
we onder andere op een onderzoek
naar ervaringen van mensen die een hond in een hondenrolstoel hebben.
We nemen contact op met hondenrolstoel.nl
en plaatsen een oproep op het Duitse herder forum wat ons een tip
oplevert om eens op Marktplaats te kijken. We hebben geluk! In
West-Brabant is een grote hondenrolstoel te koop die begin 2012 is
gekocht bij hondenrolstoel.nl. Nadat we de maten van Asjabi hebben
doorgegeven, laat hondenrolstoel.nl weten dat deze rolstoel ook
geschikt moet zijn voor Asjabi. We spreken af met de verkoper om samen
met Asjabi de rolstoel te bekijken en te proberen.
Nadat we Asjabi in de rolstoel hebben gezet, kijkt
hij een minuut om zich heen en loopt vervolgens door de tuin met de
rolstoel. We besluiten de rolstoel te kopen. De daaropvolgende week
laten we Asjabi rustig wennen door eenmaal daags een wandeling in de
rolstoel te maken, maar dit is dan nog geen daverend succes. We moeten
hem echt aansporen om met ons mee te lopen, maar gaandeweg de week gaat
het beter.
In de laatste week van juni 2012 gaan we samen met
Asjabi op vakantie naar Vlieland. De rolstoel bewijst daar voor het
eerst écht zijn dienst, want sinds maanden kan hij weer flinke
afstanden afleggen en we zijn dagelijks met de rolstoel op het strand
of in het dorp te vinden. Vrijwel alle reacties van andere mensen zijn
positief en Asjabi reageert heel opgetogen als we het tuigje voor de
rolstoel voor de dag halen.
Juni 2012: Asjabi zonder Biko Physio Brace en rolstoel
Juni 2012: Asjabi in zijn rolstoel op Vlieland
Juni 2012: Asjabi in zijn rolstoel op Vlieland
Juni 2012: Asjabi in zijn rolstoel op Vlieland
Juni 2012: Asjabi in zijn rolstoel op Vlieland
Het is ondertussen begin november 2012. Asjabi
gaat nog steeds heel graag met zijn rolstoel wandelen. Sterker nog: Als
we hem in zijn rolstoel hebben gezet en we zijn niet snel genoeg bij de
poort worden we 'gesommeerd' om snel de poort open te doen, zodat
meneer aan zijn ronde kan beginnen. De spiermassa in het onderste deel
van zijn rug en zijn achterhand slinkt echter zienderogen en Asjabi's
lichaam begint een beetje op een omgekeerde peer te lijken. Sterk en
gespierd van voren, mager rond zijn heupen en achterhand. De rolstoel
is geleverd met riempjes om zijn achterbenen op te binden zodat zijn
nagels niet slijten, maar omdat Asjabi nog steeds een 'loopreflex' in
zijn achterhand heeft, hebben we deze riempjes nog niet gebruikt.
November 2012: Asjabi in zijn rolstoel voor de 2e
keer op Vlieland
December 2012: Dit is de wijze waarop Asjabi zich zonder rolstoel
voortbeweegt
December 2012: Ondanks het feit dat Asjabi niet meer zonder hulpmiddelen
kan lopen, heeft hij nog wel steeds een loopreflex in zijn achterhand.
Wanneer we in december 2012
met de rolstoel door de verse sneeuw lopen, merken we dat deze verse
sneeuw behoorlijk aan zijn wielen blijft plakken. Met hele klonten
sneeuw sleept Asjabi zijn rolstoel vooruit (hij is gelukkig nog steeds
behoorlijk sterk) en uiteindelijk vallen de klonten sneeuw wel van zijn
wielen af, maar het zet ons wel aan het denken. Een
foto op de Facebook pagina van Hondenrolstoel.nl, een paar
babyski's op Marktplaats en vier buisklemmen van 50 mm resulteren in
het volgende:
Januari 2013: Asjabi op ski's
Voorbeeld van de gebruikte buisklem. De beugel aan de
bovenzijde zit los op de buisklem en wordt niet gebruikt
De wielen van de rolstoel worden simpelweg in de buisklemmen geklikt
Januari 2013: Asjabi op ski's in de sneeuw
Begin april 2013 heeft Asjabi
geen loopreflex meer in zijn achterhand. Vanaf dat moment gebruiken we
de riempjes aan de rolstoel zodat zijn achterpoten niet meer over de
grond slepen. Asjabi ondervindt op deze manier minder weerstand wanneer
hij in zijn rolstoel loopt. Een nadeel van het gebruik van de riempjes
is wel dat de hond in de rolstoel minder 'stabiel' is. Als hij
bijvoorbeeld met een stok bezig is, wil zijn rolstoel wel eens naar
achteren rollen, waardoor Asjabi min of meer languit op zijn buik valt.
In het begin kan Asjabi zelf nog met enige moeite overeind kan komen,
maar eind april 2013 lukt hem dat zelf niet meer en moeten we hem
overeind helpen door de voorkant van de rolstoel op te tillen en Asjabi
tegelijkertijd aan het tuigje omhoog te trekken.
Begin mei 2013 lukt het
Asjabi niet meer om met onze hulp (hij zit in onze handen terwijl hij
zelf met zijn voorhand de trap op loopt) de trap op te komen. We
besluiten daarop om Asjabi in het vervolg beneden te laten slapen.
Opvallend is echter dat Asjabi in zijn rolstoel wel in staat is om een
wandeling van een uur in zijn rolstoel te maken.
15)
Incontinentie
De volgende fase in het proces van DM is dat - naast de algemene
verlammingsverschijnselen - de hond langzaam incontinent begint te
worden. Bij Asjabi merken wij zo medio november 2012 dat hij een paar
keer in huis poept. Het gebeurt eigenlijk altijd op het moment dat het
tijd is om met hem te gaan wandelen. Hij is dan zo enthousiast en
krabbelt zo wild achter ons aan, dat hij op zo'n moment de controle
over zijn sluitspier verliest. Momenteel vinden wij het als baasjes nog
allemaal niet zo (extra) belastend, maar het is wel een teken aan de
wand...
Zo rond eind december 2012 valt het ons op dat
Asjabi regelmatig kleine beetjes (druppels) urine verliest. Daarnaast
plast hij af en toe in huis als hij heel erg opgewonden is
(bijvoorbeeld omdat er een andere hond in huis is). We vermoeden dat
dit een volgende stap is van zijn incontinentie. We maken een afspraak
met de dierenarts en doen vooruitlopend daarop enig onderzoek op
internet. We vinden vier verschillende medicaties: Propalin, Enurace,
Incurin en IncontinentieStop.
Tijdens de afspraak constateert onze dierenarts
dat Asjabi's blaas behoorlijk vol is, ondanks het feit dat hij even
daarvoor heeft geplast. Hij vermoedt dat Asjabi's urineleider
dichtgedrukt wordt als hij in zijn rolstoel zit, waardoor hij zijn
blaas onvoldoende leeg kan plassen. Dit zou een reden voor het
urineverlies kunnen zijn. De dierenarts laat ons zien hoe we Asjabi
kunnen helpen om zijn blaas leeg te plassen door gepaste druk op zijn
blaas uit te oefenen ('leegdrukken
van de blaas'). Let op: Doe eerst navraag bij de
dierenarts en vraag om een demonstratie voordat je deze techniek op je
hond toepast! Overigens kun je door voldoende druk uit te
oefenen op de blaas de sluitspier van de blaas 'openen', maar we hebben
deze techniek alleen maar toegepast als Asjabi uit zichzelf plaste.
Eind april 2013 ontdekken we namelijk een trucje om het plassen op te
wekken. Met snelle handbewegingen aaien we de zijkant van zijn
onderbuik tot we voelen dat zijn buik wat opzwelt en hij wat urine
begint te verliezen. Op dat moment oefenen we gepaste druk uit op de
blaas laten we Asjabi plassen. Qua medicatie adviseert de dierenarts
Propalin, omdat hij daarmee de beste ervaring heeft, beter dan met
Enurace of Incurin. IncontinentieStop schijnt een voedingssupplement te
zijn.
Tegelijkertijd kopen we ook een 'Gentleman Wrap'
van Karlie. Dit is een soort 'gordel' welke gebruikt kan worden bij
honden die o.a. last hebben van mild urineverlies. 's Nachts doen we
Asjabi deze gordel - met daarin een Tena Lady 'inlegkruisje' - om.
Evenals met zijn schoentjes doet Asjabi geen enkele poging om de gordel
weg te trekken. De gordel in combinatie met het inlegkruisje werkt
prima en samen met onze hulp bij het plassen verliest Asjabi overdag
amper nog urine. Begin januari houden we de Propalin nog even achter de
hand en beperken we ons tot het leegdrukken van de blaas.
Karlie 'Gentleman Wrap'
Overigens gaat Asjabi voor het eerst sinds het
einde van de hydrotherapie weer eens op de weegschaal. Met name vanwege
de afname van zijn spiermassa in zijn achterhand, weegt Asjabi nu 37
kg. Door zijn vacht valt de vermagering in zijn achterhand overigens
nog niet eens zo op, maar als we Asjabi aaien is het bijna vel over
been.
Uiteindelijk zijn we wat minder tevreden over de
'Karlie Gentleman Wrap'. De Wrap verschuift te gemakkelijk en we
stappen eind januari 2013 over op de Snuggease
hondenluier. We schaffen er meteen twee aan (Twinpack). Een twinpack
Snuggease is niet zo heel veel duurder dan een enkele Snuggease én we
kunnen de Snuggease nu dagelijks uitspoelen en één keer in de week écht
uitwassen. Vooralsnog gebruiken we de Snuggease zonder Tena lady. We
hebben de opening van de Snuggease voor de staart wat verder
uitgeknipt, zodat Asjabi in een voorkomend geval gewoon buiten de
Snuggease kan poepen.
Wanneer het weer wat warmer wordt in april 2013,
realiseren we ons dat de Snuggease misschien wel te warm is voor
Asjabi. We kopen een grotere maat van de 'Karlie Gentleman Wrap' and
doen er een gewone luier is waar we al het niet-absorberende materiaal
afgeknipt hebben. Het oppervlakte om vloeistof op te nemen is groter
(Asjabi is een grote hond) en de kans dat de luier zijn penis niet
bedekt is een stuk kleiner dan bij het gebruik van de Tena lady.
SnuggEase hondenluier
Alle hulpmiddelen ten spijt
gaat het natuurlijk wel eens mis en moeten we een klein plasje of wat
(gelukkig stevige) drollen opruimen. Hoe goed je alles echter ook
schoonmaakt, het is heel lastig om te voorkomen dat je op een gegeven
moment toch wat gaan ruiken. Om nare geurtjes tegen te gaan, gebruiken
we 'Beau Beau Geurweg'. Dit middel bevat micro-organismen die de
laatste restje vuil die de nare luchtjes veroorzaken 'opeten'. Beau
Beau Geurweg is verkrijgbaar bij o.a. dierenspeciaalzaken en de
Boerenbond.
Beau Beau Geurweg
Tegelijkertijd met de
SnuggEase starten we eind januari met de Propalin, maar daarvan krijgt
Asjabi dunnere ontlasting (gelukkig is het nog nét geen diarree) dus we
stoppen een kleine week later alweer met de Propalin. Voorlopig blijven
we hem helpen met het legen van zijn blaas en draagt hij 's nachts zijn
SnuggEase (en sinds april 2013 weer de Karlie Gentleman Wrap). Begin
maart 2013 verergert de incontinentie en Asjabi verliest vaker en meer
urine. Regelmatig moeten we kleine plasjes opruimen. Vanwege de dunnere
ontlasting die veroorzaakt wordt door de Propalin proberen we
IncontinentieStop. De ervaringen op de website zijn vrij goed en op 12
maart starten we met IncontinentieStop. Na een kleine twee weken kunnen
we nog niet zeggen of de IncontinentieStop werkt, maar volgens de
instructies moet het effect na een maand zichtbaar worden. Een
aantal weken later hebben we het idee dat de IncontinentieStop
gedeeltelijk werkt. Asjabi lijkt minder urine te druppelen, maar zo af
en toe een plas in huis kan door IncontinentieStop helaas niet meer
voorkomen worden.
16)
Mentaal aspect
Hoewel DM op zichzelf een pijnloze aandoening is, is het niet zo dat
een hond geen pijn zou lijden ten gevolge van deze ziekte. In zijn
enthousiasme valt Asjabi wel eens om en hij zou zich dan kunnen
bezeren. Als we zien dat hij dan heel ongelukkig kijkt, helpen we hem
overeind en masseren we hem vervolgens. Daarnaast slijten zijn nagels
af en ook dat kan pijnlijk zijn.
Los daarvan: Ook Asjabi zou moeten merken dat zijn achterhand minder
kan dan hetgeen zijn hersenen 'bedenken'. Een mens kun je prima
uitleggen wat DM of een vergelijkbare ziekte als ALS is, maar bij een
dier kun je dat niet. We weten niet in hoeverre Asjabi nu 'ongelukkig'
is en wat we daar dan aan zouden moeten doen. Wat wel opvalt is dat
Asjabi thuis veel waakser is. Wanneer de deurbel gaat blaft Asjabi de
hele boel bij elkaar (gelukkig hebben we bejaarde buren). Toen Djiep
overleed werd Asjabi al wat waakser, maar dat gedrag is nu veel meer
versterkt. Gevoelsmatig heb ik het idee dat dit voortkomt uit een
gevoel van 'onbehagen' bij de hond, maar buiten het meer waaks zijn
lijkt Asjabi zich niet anders te gedragen.
Eind september vertelde onze hondenuitlaat over
een reading van één van haar honden. Ik was erg sceptisch over het idee
van een reading van Asjabi, maar mijn vrouw wilde het heel graag en
vanuit de gedachte 'baat het niet, dan schaadt het niet' hebben we een
foto van Asjabi en een aantal vragen opgestuurd naar Karlijn van 1goedgevoel.nl.
We wilden o.a. weten of Asjabi nog steeds gelukkig was. Een kleine drie
weken later belde Karlijn ons met de 'uitslag' van de reading. Karlijn
vertelde dingen die ze onmogelijk zelf kon weten of op deze pagina had
kunnen lezen.
Zo liet Asjabi weten dat hij trots was om de
halsband van Djiep te dragen (hij had in een onbewaakt ogenblik zijn
vorige - gloednieuwe - halsband kapot gebeten), dat hij Banzai vaak
opdringerig vindt (Banzai kan inderdaad érg opdringerig zijn), dat hij
altijd bij een oude vrouw op bed ligt (Asjabi slaapt altijd bij ons op
bed en ten tijde van de reading woonde onze (stief)dochter een aantal
maanden bij ons thuis) en dat hij met een boot en een blauwe auto op
vakantie was geweest (de taxibus op Vlieland was blauw van binnen). Het
belangrijkste was echter dat Asjabi liet weten dat hij ondanks zijn
handicap nog steeds gelukkig is en geen pijn heeft, maar dat hij zich
af en toe wel wat suf voelt (dit zou door de Previcox kunnen komen).
Medio april 2013 bemerken we een verandering in
Asjabi's gemoedstoestand. Hij gaat nog steeds graag wandelen in zijn
rolstoel, maar als we thuis zijn lijkt het alsof Asjabi zich nu pas
begint te realiseren hoe zeer zijn lichaam hem in de steek aan het
laten is.
17) Asjabi
wordt beroemd!
Begin oktober 2012 worden we gebeld door hondenrolstoel.nl. Ze hebben
ons telefoonnummer doorgegeven aan de redactie van de glossy LINDA die bezig
zijn met een artikel over honden met een handicap. Al één week later
staat Asjabi met zijn rolstoel op een podium in een fotostudio in
Amsterdam voor een fotoshoot. Asjabi gedraagt zich voorbeeldig en de
fotografe maakt een paar prachtige foto's van hem. Na een
video-interview en een wandeling in het Vondelpark gaan we weer naar
huis waar we 's avonds nog een telefonisch interview hebben met een
medewerkster van de redactie.
Op 20 november 2012 verschijnt er op YouTube al
een backstage filmpje over het artikel. Asjabi en zijn baasjes komen
overigens al met al nog geen acht seconden in beeld (op 0:09, 0:17 en
0:38 - 0:44), maar Asjabi is zo trots als een pauw!
Backstage video LINDA
Op 21 november 2012 is de 100e
editie van LINDA verschenen en inderdaad: Asjabi staat er in! Het
artikel is hier te downloaden.
18)
Asjabi verliest het gevecht met DM
Medio mei 2013 kan Asjabi zich - als hij niet in zijn rolstoel zit -
alleen nog maar van zijn ene op zijn andere zij rollen (mits zijn
achterpoten niet in elkaar verstrengeld zitten). Verder kan hij zijn
hele lichaam alleen nog 180° draaien als hij voldoende grip heeft aan
meubilair of de stroken vloerbedekking in huis. Hij kan zich echter
niet meer zelfstandig verplaatsen en heeft daarbij altijd onze hulp
nodig. Verschillende keren merken we dat hij ligt te mopperen omdat hij
iets wil, maar niet meer kan. Met eten en drinken verslikt hij zich
regelmatig omdat hij dit liggend moet doen en in zijn
algemeenheid lijkt het alsof Asjabi langzamerhand gefrustreerd begint
te raken vanwege de aftakeling door de DM.
Ook tijdens de wandelingen met zijn
rolstoel merken we dat zijn lichaam hem langzaam in de steek aan het
laten is. De schapen op de kinderboerderij bij ons in het park vindt
hij nog steeds interessant, maar met name als het wat warmer is merken
we dat zelfs slenteren nog te snel is voor hem. Zijn hoofd wil wel,
maar zijn lichaam kan het niet meer. Regelmatig valt hij met zijn
rolstoel omdat hij met zijn voorhand onvoldoende kracht heeft om de
rolstoel te corrigeren als deze achteruit rijdt.
We overleggen hierover met onze dierenarts en
nadat we er een aantal dagen goed over hebben nagedacht, besluiten mijn
vrouw en ik op 5 juni 2013 dat Asjabi recht heeft op een dierwaardig
einde. Hoewel we zielsveel van hem houden, vinden we dat we niet
egoïstisch mogen zijn om hem nog langer bij ons te houden.
Op 7 juni 2013 komt de dierenarts bij ons thuis om
Asjabi in het bijzijn van mijn vrouw en mij in te laten slapen. We zijn
er kapot van en hoewel hij ons ontzettend veel heeft gekost, heeft hij
ons ook oneindig veel gegeven. We zullen hem nooit vergeten.
We brengen hem naar het dierencrematorium in
Boxtel en te zijner tijd zullen we zijn as - samen met die van Djiep -
uitstrooien bij de Dommel in Eindhoven waar we samen veel liepen en
waar Djiep en Asjabi 's zomers vaak zwommen.
Asjabi komt (vermoedelijk op deze dag) ter
wereld in Frankrijk.
24 januari 2005
We halen Asjabi op bij stichting ‘Poor
Animal’ in Prinsenbeek.
25 augustus 2010
Onze dierenarts maakt een röntgenfoto van
Asjabi’s rechterknie omdat hij regelmatig hinkelt en zijn rechter
achterpoot ontziet. De dierenarts ziet echter geen afwijkingen.
3 september 2010
Omdat de klachten van Asjabi verergeren
verwijst onze dierenarts ons door naar de Wagenrenk in Wageningen, waar
we een afspraak hebben met Dr. Govers. Zij constateert een afgescheurde
kruisband.
10 september 2010
Asjabi wordt geopereerd bij de Wagenrenk in
Wageningen door Dr. Govers. Zijn kruisband wordt hersteld middels de
zogenaamde ‘klassieke methode’.
3 juni 2011
We laten onze Mechelse herder Djiep inslapen
vanwege botkanker. Ook valt het ons op dat Asjabi's rechter achterpoot
een klein beetje naar buiten zwaait. In maart 2012 maken we daar een
video van. Video 1
30 september 2011
Omdat Asjabi opnieuw klachten lijkt te
hebben aan zijn rechterknie, maakt onze dierenarts opnieuw
röntgenfoto’s van de betreffende knie en stuurt deze ter controle naar
de Wagenrenk. Op basis van de foto’s worden echter geen afwijkingen
gevonden.
Onze dierenarts doet tevens een testje door Asjabi’s achterpoten naar
achter te buigen. Asjabi corrigeert zijn linkerpoot meteen, zijn
rechterpoot volgt pas na enige tijd. Onze dierenarts heeft het over het
‘afsterven van het zenuwstelsel’ en op het internet vinden we iets over
wat Degeneratie Myelopathie en het verhaal
over de Duitse herder Tanja.
7 december 2011
Omdat de klachten van Asjabi ook veroorzaakt
kunnen worden door een hernia worden er röntgenfoto's van Asjabi’s
heupen en onderrug gemaakt. Deze foto’s worden ter controle naar de
Wagenrenk gezonden.
22 december 2011
We hebben een afspraak bij de Wagenrenk waar
we worden geholpen door Dr. Bergknut. Hij vermoedt dat de klachten bij
Asjabi worden veroorzaakt door een hernia die mogelijk operabel is.
Asjabi krijgt Rimadyl 100 mg voorgeschreven als pijnbestrijding vanwege
de hernia.
Tevens wordt een afspraak gemaakt bij de Faculteit Diergeneeskunde in
Utrecht voor een MRI om de aard en locatie van de hernia op te sporen.
2 januari 2012
Omdat we het idee hebben dat de Rimadyl 100
mg onvoldoende werkt, schrijft onze dierenarts Previcox 227 mg voor.
10 januari 2012
Bij de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht
wordt een MRI gemaakt. Tevens wordt bloed afgenomen voor een bloedtest
om Asjabi te testen op DM. Deze test wordt uitgevoerd bij het Dr. Van
Haeringen laboratorium.
25 januari 2012
Per post ontvangen we de uitslag van het
bloedonderzoek door het Dr. Van Haeringen laboratorium. Asjabi is
getest als lijder aan DM.
27 januari 2012
We hebben een gesprek met Dr. Meij van de
Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Hij geeft aan dat DM niet te
genezen is, maar dat het proces wel vertraagd kan worden door middel
van bijvoorbeeld hydrotherapie. Tevens adviseert hij ons om Asjabi af
te laten vallen omdat hij 48 kg weegt.
1 februari 2012
We starten met twee sessies hydrotherapie
per week bij ‘Dier en Dokter’ in Mierlo. De dierenarts daar stelt voor
om Asjabi tevens iedere vier weken een injectie met een
spierversterkend middel (‘Anabolin’) te geven.
25 februari 2012
Asjabi’s nagels zijn zover afgesleten dat ze
gaan bloeden. Ter bescherming besluiten we om hondenschoentjes te kopen.
19 maart 2012
Na drie weken van telkens twee sessies
hydrotherapie gaan we over op drie sessies hydrotherapie per week.
3 april 2012
Omdat Asjabi steeds minder stabiel staat en
loopt (video 2)
wijst de dierenarts in Mierlo ons op de Biko Physio Brace (‘Biko
Hundeexpander’). We vragen bij Dr. Bergknut of hij ervaring met dit
hulpmiddel heeft, maar dat is niet het geval. Een voorbeeld (video 3)
op de site van Biko overtuigt ons van het nut en we schaffen de Biko
Physio Brace aan. Asjabi staat veel stabieler en kan zelfs weer
voorzichtig rennen. Hij moet echter wel zijn schoentjes blijven dragen.
4 juni 2012
De DM heeft Asjabi’s zenuwstelsel dusdanig
aangetast dat de Biko Physio Brace weinig nut meer heeft (video 4)
en we oriënteren ons op een hondenrolstoel. Op Marktplaats vinden we
een tweedehands rolstoel die volgens de leverancier ook geschikt moet
zijn voor Asjabi.
9 juni 2012
Samen met Asjabi gaan we de hondenrolstoel
bekijken. Asjabi wordt in de rolstoel gezet en na een minuut wandelt
Asjabi door de tuin. We besluiten de rolstoel te kopen en laten Asjabi
de daaropvolgende twee weken rustig wennen aan zijn rolstoel.
20 juni 2012
In overleg met de dierenarts in Mierlo
besluiten we te stoppen met de hydrotherapie omdat Asjabi's slechte
rechterpoot regelmatig achter zijn goede linkerpoot blijft hangen. De
vierwekelijkse injecties met Anabolin worden in het vervolg weer door
onze ‘eigen’ dierenarts gegeven. Asjabi weegt 42,5 kg.
22 juni 2012
Samen met Asjabi vertrekken we naar Vlieland
voor een vakantie van een week. Dankzij de rolstoel word dit een
geweldige week. Asjabi kan weer wandelingen van enkele kilometers
maken, waarmee de rolstoel definitief zijn waarde bewijst. Video 5 Video 6 Video 7
9 oktober 2012
Asjabi werkt mee aan een fotoshoot voor de
100e editie van de glossy ‘LINDA’ bij. Na een
video-interview in de fotostudio en een telefonisch interview bij ons
thuis wachten we in spanning af op welke wijze Asjabi in ‘LINDA’ zal
verschijnen.
23 oktober 2012
Omdat Asjabi regelmatig aan zijn penis likt,
laten we een urineonderzoek uitvoeren. We vrezen een infectie, maar uit
dit onderzoek komen geen afwijkende dingen naar voren.
17 november 2012
We vertrekken voor een tweede korte vakantie
naar Vlieland en uiteraard gaat Asjabi met ons mee. Opnieuw is Asjabi
regelmatig te vinden op het strand, in de bossen en in het dorp. Video 8
20 november 2012
Op de website van de glossy ‘LINDA’
verschijnt een backstage video van de fotoshoot. Video 9
21 november 2012
De 100e editie van
‘LINDA’ verschijnt met daarin het
artikel over Asjabi.
8 december 2012
Ondanks het feit dat Asjabi zich al een half
jaar in zijn rolstoel voortbeweegt heeft hij nog steeds een loopreflex. Video 10
Desondanks geniet hij nog steeds van het sjouwen met grote stokken. Video 11
Bij ons thuis gebruikt Asjabi echter alleen nog maar zijn voorpoten. Video 12
9 januari 2013
Omdat Asjabi regelmatig urine druppelt
krijgen we van de dierenarts het medicijn ‘Propalin’ dat de symptomen
van incontinentie tegengaat. Tevens kopen we een ‘Karlie Gentleman
Wrap’ die Asjabi ’s nachts draagt samen met een ‘Tena Lady’. Vooralsnog
gebruiken we alleen de ‘Karlie Gentleman Wrap’ met de ‘Tena Lady’.
Daarnaast helpen we Asjabi tijdens zijn wandelingen in de rolstoel met
plassen door zijn blaas leeg te drukken. Asjabi weegt nu 37 kg.
11 januari 2013
Vanwege de sneeuw hebben we ski’s onder
Asjabi’s rolstoel gemonteerd. Als de sneeuw vers is en wat dieper,
heeft het zeker nut. Video 13
29 januari 2013
Het effect van de 'Karlie Gentleman Wrap'
valt tegen en we stappen over op de SnuggEase hondenluier.
12 maart 2013
Omdat Asjabi's incontinentie verergert en de
Propalin zorgt voor dunnere ontlasting stappen we - mede gelet op de
goede verhalen op hun site - over op IncontinentieStop.
1 april 2013
Asjabi heeft geen loopreflex meer in zijn
achterhand en daarom gebruiken we de riempjes bij de rolstoel om zijn
voeten van de grond te houden.
5 mei 2013
Zelfs met onze hulp heeft Asjabi niet meer
de kracht om de trap op te komen. Vandaar dat we hem vanaf nu beneden
laten slapen. Opvallend is wel dat een wandeling van een uur in de
rolstoel momenteel nog steeds mogelijk is.
7 juni 2013
Asjabi is sinds een aantal weken feitelijk
niet meer in staat om zich nog door het huis te bewegen. Nadat we onze
dierenarts hebben geraadpleegd, hebben we besloten om hem een
dierwaardig einde te gunnen en we laten Asjabi op 7 juni 2013 inslapen.
Asjabi heeft het oneerlijke gevecht met DM verloren. Hij zal echter
altijd een speciale plek in ons hart behouden.